ADET GÖREMEME (AMENORE)
Üreme dönemindeki
sağlıklı bir kadın her ay düzenli olarak adet görmektedir. Bu döngü yaklaşık 28
günde bir tekrarlanır. Adet görmek yumurtalıklardan
(over) yumurtlamanın gerçekleşip hormonal aktivitenin normal olmasının bir
sonucu olarak gelişir. Böylelikle her adet dönemi sonunda adet kanaması ile
birlikte rahim içi zar (endometriyum) yenilenir. Overlerden yumurtlamanın
olmaması ya da östrojen gibi hormonlardaki yetersizlik adet görememe (amenore) neden olacaktır.
Adet görmemenin sebepleri öncelikle bu iki fartör üzerinden
araştırılmalıdır. Overlerden yumurtlama olmaması ile birlikte olan amenore daha
sık olarak görülmektedir. Burada sorun hormonal aktivitenin kotrol edildiği
hipotalamus, hipofiz ve yumurtalıklardaki işlevsel bozukluklardır. Tüm bunlar
dışında hormonal bozukluk oluşturan diğer endokrinolojik hastalıklarda (örneğin
tiroid bezi hastalıkları, karaciğer hastalıkları, ilaç kullanımı gibi) adet
görememenin nedeni olabilmektedir. Yumurtlama olmasına rağmen adet görememe
daha az sıklıkta izlenmektedir. Bu durumda hormonal işlev bozukluklarından
ziyade yapısal anormallikler vardır. Rahim ağzı kanalında darlık (serviks
stenozu), kızlık zarı (himen) açıklığının olmaması (kapalı kızlık zarı), kızlık
zarı deliğinin çok küçük olması (küçük delikli kızlık zarı), vajinada bölme
varlığı (vajinal septum), vajina ve rahim yokluğu gibi nedenler hormonal durum
normal olmasına rağmen adet görememe ile sonuçlanmaktadır. Adet kanaması en
erken 10 en geç 16 yaşından sonra görülür. Puberte başlangıcına rağmen 3-5 yıl
içinde adet olmama sebebi
araştırılmalıdır. Üreme dönemindeki kadınlarda ise o ay görülmesi beklemen adet
kanamasının olmaması gebelik şüphesi anlamına gelir. Adet yokluğu durumunda öncelikle gebelik testi yapılmalıdır.
Gebelik yoksa eğer 3 ay ve üzeri adet
olamama araştırma gerektirir. Hormon düzeyleri kontrol edilir. Progesteron
hormonu ile kanama testi yapılır. Daha ileri tetkik olarak genetik testlere
gerek duyulabilir. Ultrason ve histerosalpingografi (HSG, rahim filmi) yapısal
bozuklukları araştırmada faydalıdır.
